Dziś zaglądamy do Krakowa, gdzie projekt remontu konserwatorskiego budynku XIX-wiecznej, dawnej karczmy kamedulskiej jest doskonałym przykładem dostosowania obiektu zabytkowego do potrzeb jego współczesnego użytkownika.

Aby tego typu realizacja doszła do skutku niezbędna jest ścisła współpraca pomiędzy właścicielem obiektu i architektem oraz Urzędem Ochrony Zabytków. W tym konkretnym przypadku dużym ułatwieniem był fakt, że właścicielami są architekt i konserwator dzieł sztuki, którzy umiejętnie przeprowadzili prace badawcze nad tożsamością zabytkowego budynku jeszcze przed rozpoczęciem prac budowlanych.

Karczma kamedulska

Przez kilkadziesiąt ostatnich lat dawna karczma była użytkowana jako budynek mieszkalny oraz sklep, z czasem jednak opustoszała i zaczęła popadać w ruinę. Kiedy nabyli ją obecni właściciele została już sklasyfikowana jako obiekt zagrożony katastrofą budowlaną. Grożące zawaleniem stropy, zapadnięty dach i przesiąknięte wodą ściany, częściowo zasypane ziemią z osuwającego się zbocza, złożyły się na jedno z największych wyzwań dla zespołu architektów przewodzonego przez Anetę Barańską.

Kwestią priorytetową stało się przede wszystkim odsłonięcie zasypanych ścian budynku oraz jego zabezpieczenie zarówno przed osuwającym się gruntem, jak i przed zalewaniem wodą opadową spływającą z okolicznych wzgórz. Po odpowiednim przekształceniu i zabezpieczeniu terenu konieczne było również wykonanie murów oporowych oraz schodów zewnętrznych pozwalających na wyjście do ogrodu znajdującego się w górnej części działki.

Celem nadrzędnym prac konserwatorskich było zachowanie zabytkowej formy karczmy, w tym przywróceniu jej oryginalnego pokrycia gontowego z symetrycznie rozmieszczonymi, po dwóch stronach ganku wejściowego, lukarnami w formie „powiek”.

Na podstawie ocalałych elementów odtworzono dekoracyjną formę końcówek krokwi dachu oraz deskowanie ganku wejściowego. Elewacje karczmy, podobnie jak wyraziste kominy, zostały wykończone tynkami trasowymi z dodatkiem mączki marmurowej, a stolarka okienna pieczołowicie odtworzona.

W hołdzie tradycji

Ingerencję w budynek karczmy, ze względu na jego zabytkowy charakter, ograniczono do elewacji północnej: powiększono otwory okienne i drzwi oraz częściowo przekształcono dach. Na podstawie przeprowadzonej kwerendy podjęto również decyzję o stworzeniu dobudówki, charakterystycznej dla karczm zajezdnych na terenie Małopolski – zazwyczaj w tym miejscu znajdowała się stajnia i wozownia. Nowa część, połączona z zabytkowym gmachem mieści obecnie pomieszczenia gospodarcze, komunikacyjne oraz wygodny garaż dla dwóch samochodów.

We wnętrzu karczmy zachowano pierwotny, nieznacznie uproszczony układ przestrzenny, który dostosowano do potrzeb mieszkańców.

Na parterze, w nawiązaniu do oryginalnego układu, znajduje się rozległy pokój dzienny z jadalnią, kuchnia z ogromnym stołem i niezbędną w każdym tradycyjnym domu spiżarnią, a od frontu sień wejściowa z wyeksponowanymi oryginalnymi belkami stropowymi. Dwa frontowe pokoje, garderoba oraz toaleta znajdujące się tuż przy wejściu są dopełnieniem rozwiązań funkcjonalnych tej kondygnacji. Na poziomie zaadaptowanego dla celów mieszkalnych poddasza karczmy znajdują się trzy sypialnie, dwie łazienki, widokowy hol, garderoba oraz pralnia.

Właścicielom zrewitalizowanej, dawnej karczmy kamedulskiej udało się z sukcesem połączyć historię ze współczesnością oraz przywrócić ten wyjątkowy obiekt nie tylko im samym, ale również lokalnej społeczności.